بررسی تغییرات مکانی آلودگی برخی فلزات سنگین در آب، رسوب و سه گونه ماهی، تالاب انزلی

تالاب ها جز یکی از اکوسیستم های مهم و حاصلخیز در روی کره زمین هستند. تالاب انزلی یکی از بوم سازگان مهم آبی در ایران است که در جنوب غربی دریای خزر قرار داشته و زیستگاه ماهیان، آبزیان و پرندگان با ارزشی است که از ابعاد اکولوژیک و اقتصادی درخور توجه اند. این تحقیق به پایش آلودگی برخی از فلزات در آب، رسوب و سه گونه ماهی تالاب انزلی در ایران می پردازد. تمامی نمونه ها از سه بخش شرقی، غربی و مرکزی تالاب جمع آوری شدند. در هر بخش سه ایستگاه انتخاب شد و در هر ایستگاه سه تکرار نمونه برداری انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که در تمام نمونه ها بیشترین غلظت در منطقه شرقی تالاب مشاهده شد. میانگین غلظت فلزات سنگین در آب و رسوب تالاب به ترتیب برای کادمیوم 943/4میکرو گرم بر لیتر و 0231/157 نانو گرم بر گرم وزن خشک در منطقه شرق تالاب، فلز سرب 924/9 میکرو گرم بر لیتر و 646/3 نانو گرم بر گرم وزن خشک در منطقه شرق تالاب، جیوه 4/82 میکرو گرم بر لیتر و 300 نانو گرم بر گرم وزن خشک در منطقه شرق تالاب، فلز روی 115/0میلی گرم بر لیتر و 953/186 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک در منطقه شرق تالاب، و فلز مس،03/0میلی گرم بر لیتر و 452/44 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک در منطقه شرق تالاب، به دست آمد. گونه های مورد بررسی غلظت های متفاوتی از فلزات سنگین را داشتند. برای مثال، فلزات جیوه، سرب و کادمیوم در اردک ماهی نسبت به دو گونه دیگر بیشتر بود. در واقع میزان فلزات سنگین سمی در بافت عضله ماهی گوشتخوار نسبت به ماهی غیر گوشتخوار تفاوت معنی داری داشت، در حالی که غلظت فلزات روی و مس در دو گونه همه چیزخوار کپور و کاراس بیش از گونه گوشتخوار اردک به دست آمد. مقایسه میزان فلزات سنگین در بافت سه گونه مورد بررسی با مقادیر استاندارد نشان داد که غلظت این فلزات از استاندارد مجاز کمتر بود. بیشترین غلظت فلزات در تمام نمونه در بخش شرقی تالاب بیانگر این است بیشترین آلودگی در بخش شرقی تالاب وجود دارد و این ناحیه متاثر از فعالیت های متنوع انسانی است. مقایسه نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر یا تحقیقاتی که قبلا در این تالاب انجام گرفته است نشان می-دهد که در طی زمان میزان آلودگی این تالاب به برخی از فلزات سنگین در حال افزایش است. همبستگی معنی دار مستقیمی بین میزان برخی از فلرات در آب، رسوب و ماهی در تالاب انزلی وجود دارد. واژگان کلیدی: تغییرات مکانی، فلزات سنگین، آب، رسوبات، ماهی، تالاب انزلی،ایران